گوشی‌های موبایل نه تنها ابزار ارتباطی محسوب می‌شوند، بلکه نقش کلیدی در کار، سرگرمی و حتی مدیریت امور شخصی دارند. اما همین دستگاه‌های هوشمند به‌شدت نسبت به رطوبت و آب آسیب‌پذیرند. یکی از رایج‌ترین مشکلات پس از تماس گوشی با آب، کار نکردن تاچ گوشی در اثر آبخوردگی است. این مشکل می‌تواند از اختلالات ساده تا خرابی‌های جدی متغیر باشد و در صورتی که به‌درستی با آن برخورد نشود، ممکن است به آسیب‌های جبران‌ناپذیر منجر شود.
دلیل کار نکردن تاچ گوشی در اثر آبخوردگی
دلیل اصلی کار نکردن تاچ گوشی پس از آبخوردگی به ساختار حساس و الکترونیکی صفحه لمسی (Touchscreen) برمی‌گردد. اکثر گوشی‌های هوشمند امروزی از تاچ خازنی استفاده می‌کنند که با تغییر میدان الکتریکی ناشی از تماس انگشت کار می‌کند. وقتی آب به سطح یا داخل گوشی نفوذ می‌کند، به دلیل خاصیت رسانایی بالای آن، سیگنال‌های الکتریکی را به‌صورت ناخواسته منتقل می‌کند یا مختل می‌سازد. در نتیجه، صفحه لمسی یا به‌درستی واکنش نشان نمی‌دهد یا به‌طور کامل از کار می‌افتد.
از طرف دیگر، اگر آب به داخل گوشی نفوذ کند و به مدارها و اتصالات صفحه لمسی برسد، می‌تواند باعث زنگ‌زدگی، سولفاته شدن یا اتصال کوتاه در قطعات الکترونیکی شود. این اتفاقات حتی پس از خشک شدن ظاهری گوشی نیز می‌توانند ادامه داشته باشند و به‌تدریج باعث خرابی دائمی تاچ شوند. بنابراین، کار نکردن تاچ فقط یک مشکل سطحی نیست، بلکه می‌تواند نشانه آسیب داخلی جدی‌تری باشد که نیاز به بررسی تخصصی دارد. نفوذ آب به گوشی فقط تاچ را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. شارژ نشدن گوشی آب‌خورده، قطع شدن اسپیکر گوشی و ده‌ها مشکل دیگر را نیز باید در نظر بگیرید.
علائم مشکل تاچ پس از تماس با آب
در صورت ورود آب به گوشی، ممکن است با یکی از این نشانه‌ها مواجه شوید:
- واکنش کند یا ناقص صفحه لمسی
- حرکت خودکار یا لمس‌های تصادفی بدون تماس دست
- بی‌پاسخ ماندن کامل تاچ
- تغییر رنگ یا ظاهر خطوط روی صفحه
نکته قابل‌توجه این است که گاهی مشکل فوراً بروز نمی‌کند و پس از گذشت چند ساعت یا حتی چند روز مشخص می‌شود.
اقدامات اولیه پس از خیس شدن گوشی
خاموش کردن گوشی: سریع‌ترین و مهم‌ترین اقدامی که باید انجام شود، خاموش کردن فوری دستگاه است. روشن ماندن گوشی باعث می‌شود آب با جریان برق ترکیب شده و آسیب بیشتری وارد کند.
خارج کردن سیم‌کارت، کارت حافظه و قاب پشتی: این کار باعث می‌شود هوا بهتر جریان یابد و روند خشک شدن تسریع شود.
خشک‌کردن سطحی با پارچه بدون پرز: از دستمال‌های نرم استفاده کنید تا رطوبت سطحی را بدون آسیب به صفحه‌نمایش پاک کنید.
استفاده از مواد جاذب رطوبت: قرار دادن گوشی در برنج خشک یا بسته‌های سیلیکاژل به مدت 24 تا 48 ساعت می‌تواند به جذب رطوبت داخلی کمک کند.
عدم استفاده از سشوار یا گرمای مستقیم: گرمای زیاد ممکن است باعث ذوب شدن اجزای داخلی یا شکستن صفحه شود.
بررسی‌های تخصصی پس از خشک‌سازی
حتی اگر گوشی پس از خشک شدن مجدد روشن شود، ممکن است تاچ هنوز درست کار نکند. در این صورت، باید توسط تعمیرکار متخصص بررسی شود. اغلب تکنسین‌ها اقدام به:
باز کردن کامل دستگاه و تمیز کردن برد با ایزوپروپیل الکل
بررسی سلامت فلت تاچ و LCD
آزمایش عملکرد خازنی صفحه و در صورت نیاز تعویض آن
می‌کنند. توجه داشته باشید که در برخی موارد آب باعث زنگ‌زدگی یا سولفاته شدن اتصالات داخلی می‌شود که بدون بررسی تخصصی قابل تشخیص نیست.
کار نکردن تاچ گوشی HTC در اثر آبخوردگی
کار نکردن تاچ گوشی HTC در اثر آبخوردگی معمولاً به دلیل نفوذ رطوبت به مدار لمسی (Touch Panel) یا اتصال بین صفحه‌نمایش و مادربرد است. گوشی‌های HTC، به‌ویژه مدل‌های قدیمی‌تر، اغلب فاقد گواهی رسمی ضدآب هستند و در برابر مایعات بسیار حساس‌اند. وقتی آب وارد گوشی می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد اختلال در عملکرد خازنی تاچ یا حتی اتصالی و آسیب به فلت یا مدارهای مربوط به صفحه لمسی شود. بیشتر مراجعات به بخش تعمیرات HTC مربوط به همین مشکل است و این نشان می‌دهد که مشکل رایجیست.
در برخی موارد، پس از خشک شدن کامل گوشی (مثلاً با روش‌هایی مانند قرار دادن در برنج یا استفاده از جاذب رطوبت)، تاچ ممکن است به حالت طبیعی بازگردد، اما اگر مشکل ادامه داشته باشد یا لمس اصلاً کار نکند، احتمال آسیب سخت‌افزاری وجود دارد. در این صورت، گوشی باید باز شده و برد اصلی، فلت تاچ و اتصالات آن با مواد مخصوص مانند الکل ایزوپروپیل تمیز شود. اگر تاچ همچنان کار نکند، احتمالاً نیاز به تعویض تاچ و ال‌سی‌دی وجود دارد.
آیا می‌توان از خراب شدن تاچ جلوگیری کرد؟
هرچند گوشی‌های جدید معمولاً دارای گواهی مقاومت در برابر آب هستند (مانند IP67 یا IP68)، این ویژگی‌ها معمولاً محدود به شرایط خاص آزمایشگاهی هستند. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی:
- از قاب‌ها و محافظ‌های ضدآب استفاده کنید.
- گوشی را نزدیک منابع رطوبت (حمام، آشپزخانه، استخر) قرار ندهید.
- گوشی را در جیب به خصوص موقع ورزش یا بارندگی قرار ندهید.
- در سفرهای پر ریسک مانند کوه‌نوردی یا قایق‌سواری، گوشی را در کیف‌های وکیوم قرار دهید.
هزینه تعمیر تاچ گوشی پس از آبخوردگی
هزینه تعمیر تاچ گوشی پس از آبخوردگی بسته به نوع و میزان آسیب، مدل گوشی و نوع تعمیر متفاوت است. اگر آسیب جزئی باشد و تنها نیاز به تمیزکاری تخصصی برد و فلت‌ها (با الکل ایزوپروپیل یا اولتراسونیک) وجود داشته باشد، هزینه تعمیر معمولاً بین ۳۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان خواهد بود. در این حالت، تاچ و ال‌سی‌دی سالم‌اند و فقط اتصالات دچار اختلال شده‌اند.
اما اگر تاچ یا ال‌سی‌دی کاملاً از کار افتاده باشد و نیاز به تعویض پنل باشد، هزینه می‌تواند بسیار بیشتر شود. برای گوشی‌های میان‌رده این رقم معمولاً بین ۱.۵ تا ۳ میلیون تومان است، اما در گوشی‌های پرچم‌دار یا آیفون‌ها ممکن است هزینه تعویض صفحه‌نمایش تا ۵ تا ۱۰ میلیون تومان هم برسد. در نظر داشته باشید که اکثر گارانتی‌ها خسارت ناشی از آبخوردگی را پوشش نمی‌دهند، مگر در موارد خاصی که دستگاه گواهی ضدآب معتبر و فعال داشته باشد.
تاثیر گارانتی در خرابی ناشی از آبخوردگی
در اغلب موارد، گارانتی گوشی‌های هوشمند خرابی‌های ناشی از آبخوردگی را پوشش نمی‌دهد، حتی اگر دستگاه دارای گواهی ضدآب (مانند IP67 یا IP68) باشد. دلیل این امر آن است که شرایط ضدآب بودن گوشی‌ها در آزمایشگاه و محیط کنترل‌شده تست شده‌اند و استفاده روزمره کاربران (مانند افتادن گوشی در آب شور، استخر، یا تماس با رطوبت زیاد) معمولاً فراتر از آن شرایط است. بنابراین شرکت‌های تولیدکننده، مسئولیت خرابی‌های ناشی از آب را به‌ندرت می‌پذیرند.
با این حال، برخی برندها یا شرکت‌ها در قالب خدمات ویژه یا بیمه‌های جداگانه، پشتیبانی محدودی برای خرابی‌های ناشی از مایعات ارائه می‌دهند. در این موارد، کاربر باید هنگام خرید گوشی، خدمات اضافی بیمه یا گارانتی ویژه را انتخاب کرده باشد. به همین دلیل، اگر گوشی‌تان دچار آبخوردگی شده، پیش از مراجعه برای تعمیر، بهتر است شرایط گارانتی و نوع پوشش آن را دقیق بررسی کنید تا از پرداخت هزینه‌های اضافی جلوگیری شود.
کلام پایانی
کار نکردن تاچ گوشی در اثر آبخوردگی یکی از رایج‌ترین حوادثی است که کاربران با آن روبرو می‌شوند. از کار افتادن تاچ نه‌تنها کارکرد گوشی را مختل می‌کند، بلکه آسیب‌های بیشتری را نیز به گوشی وارد می‌کند. برخورد هوشمندانه و سریع در زمان بروز حادثه، نقش اساسی در کاهش خسارت دارد. اگرچه پیشگیری همیشه ساده‌تر و ارزان‌تر از درمان است، اما آگاهی از راهکارهای مقابله با خرابی تاچ پس از آبخوردگی، می‌تواند در مواقع بحرانی نجات‌بخش باشد. در نهایت، باید یاد بگیریم که چطور با فناوری‌های حساس اطراف‌مان با دقت و احتیاط بیشتری رفتار کنیم.
